زایمان زودرس همان طور که از نامش مشخص است به تولد زودهنگام نوزاد اطلاق می شود؛ این نوع زایمان یکی از موارد مهمی است که سبب مرگ و میر مرگ نوزادان می شود و ممکن است برای هر خانمی رخ بدهد. از آنجا که زایمان زودرس یکی از شایعترین علل مرگ نوزادان است بنابراین باید تمامی نکات مهم در رابطه با این مسئله را از علل تا راه های پیشگیری و درمان آن را بدانید.
زایمان زودرس چیست؟
به زایمانی که در بین هفته 20 ام تا 37 ام بارداری رخ بدهد، زایمان زودرس گفته شده که با انقباضات مکرر رحم شروع شده و رخ می دهد. بدیهی است که هر چه زایمان زودتر رخ بدهد مسلما مشکلات بیشتری را نیز به همراه خواهد داشت. زایمان زودرس به هر علتی که رخ بدهد، می توان در برخی مواقع از آن پیشگیری نمود.
علائم هشدار دهنده زایمان زودرس
- احساس درد شدید در ناحیه شکم
- کمر درد شدید
- پارگی کیسه آب
- افزایش و مشاهده تغییرات در ترشحات واژن
- گرفتگی عضلات شکم
- احساس درد و ناراحتی در ناحیه شکم و لگن
علل زایمان زودرس
برخی از مادران با توجه به اقدامات و آزمایشاتی که پیش از اقدام به بارداری توس طمتخصص زنان انجام می شود، مشخص می شود که مستعد زایمان زودرس هستند بنابراین برای این افراد از همان ابتدای دوران حاملگی، تمهیدات و دستورالعمل های لازم رعایت گردد. به طور کلی مهمترین عللی که می تواند منجر به زایمان زودرس گردد در ادامه شرح داده شده است:
- عوامل ژنتیکی و ارثی در سوابق خانوادگی
- بارداری با روش لقاح مصنوعی (IVF)
- استعمال دخانیات و مواد مخدر
- بارداری چندقلویی
- جفت سر راهی
- جنین دارای نقص عضو
- ضعیف بودن بدن مادر
- چاقی بیش از حد مادر در دوران بارداری
- لاغری مفرط در بارداری
- فشار خون بالا و اختلالات انعقاد خون
- دیابت در بارداری
- مشکلات رحمی و عفونت در رحم
- نارسایی دهانه رحم
- مسمومیت های دوران حاملگی
- بیماری های کلیوی
- تیروئید درمان نشده
خطرات زایمان زودرس برای نوزاد
نوزادانی با زایمان زودرس متولد می شوند، به دلیل اینکه دچار ضعف بدنی هستند و هنوز به طور کامل رشد و نمو پیدا نکرده اند، لذا در معرض خطرات و مشکلات زیادی هستند؛ حتی ممکن است نوزادانی که بیش از اندازه نارس هستند متاسفانه زنده نمانند؛ اگر نوزاد در هفته های 20 تا 26 ام باداری متولد شود، احتمال زنده ماندش صفر است. ولی اگر در هفته های بالاتر متولد شود، می توان از طریق مراقبت های ویژه و با امکانات و تجهیزات بیمارستانی شانس زنده ماندن نوزاد را ببیشتر و اغحتمال عوارض را کمتر نمود. نوزادانی که تولد زودهنگام دارند ممکن است در شرایط خارج از رحم دوام نیاوزده و سلامتیشان دچار مشکل شود. از جمله مشکلاتی که برای نوزادان حاصل از زایمان زودرس ممکن است رخ بدهد عبارتند از:
عوارض زود هنگام زایمان زودرس
- مشکلات تنفسی و ریوی (بسیار شایع است)
- مشکلات قلبی و مغزی
- اختلالات متبولیک و ایمنی بدن
این عوارض و خطرات در هفته های ابتدایی زامان بروز می کنند.
عوارض زود هنگام زایمان زودرس
- اوتیسم
- نکروز روده
- زردی
- خونریزی داخل مغزی
- مشکلات بینایی و شنوایی
- ناتوانی های ذهنی
پیشگیری از زایمان زودرس
راه های مختلفی است که از بروز زایمان زودرس جلوگیری شود و حتی الامکان تولد نوزاد به نزدیک ترین زمان ممکن به زایمان اصلی نزدیک شود در این صورت خطراتی که ممکن است برای سلامتی نوزاد بروز کند به حداقل خواهد رسید. در ادامه تعدادی از این دستورالعمل ها شرح داده خواهد شد.
یکی از مهمترین و ابتدایی ترین دستورالعمل های دوران بارداری این است که نباید به هیچ عنوان مادر ارتباط خود را با پزشک متخصص زنان و زایمان قطع کند و باید در طول دوران بارداری به صورت مستمر پزشک را از حال خود مطلع سازد؛ در این صورت به محض اینکه علائمی هشدار دهنده ای در سلامتی و وضعیت عمومی مادر بروز کرد، پزشک اقدامات لازم را تجویز می کند تا از زایمان زودرس جلوگیری شود. در صورتی که پزشک علائم زایمان زودرس را در مادر مشاهده کند، استراحت مطلق و نیز داروهای پیشگیری از این مسئله را برای مادر تجویز می کند.
مصرف هرگونه داروی شیمایی بدون تجویز پزشک می تواند عواقب جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد، بنابراین لازم است که مادر در این دوران دقت کرده و از مصرف هر دارویی بدون اطلاع پزشک خود اجتناب نماید.
جمع بندی
گاهی اوقات به دلیل وجود بیماری هایی پزشک متخصص زنان و زایمان تشخیص می دهد که لازم است زایمان زودرس انجام شود؛ با این وجود در اکثر موارد عللی که در بخش قبلی ذکر شد سبب می شود که به صورت بی اختیار و ناخواسته زایمان زودرس انجام شود.
