سندروم تخمدان پلی کیستیک یا به اصطلاح تنبلی تخمدان یکی از اختلالات شایع در زنان است که در بسیاری از موارد می تواند منجر به نازایی شود. این عارضه مشکلات فراوانی از جمله نامنظم شدن عادات ماهانه، بروز جوش های چرکی (آکنه)، رشد موهای زائد در صورت گردن و همچنین ریزش موهای سر می شود که همه این موارد ناشی از عدم تخمک گذاری در تخمدان است. در نتیجه بروز این اختلالات و مشکلات، بارداری به سختی انجام خواهد و در نتیجه لازم است که سندرم تخمدان پلی کیستیک به سرعت تحت درمان قرار بگیرد.
سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
تنبلی تخمدان ناشی از اختلال هورمونی در زنان است که در واقع به حالتی اطلاق می شود که تخمدان ها بزرگ شده و از کیست های کوچک زیادی تشکیل شده است. تخممدان ها در این حالت به علت بالا بودن سطح هورمون های مردانه، تخمک گذاری صحیحی نداشته و در نتیجه می توان منجر به نازایی در زنان شود. طبق آمار به دست آمده، در حدود 5 تا 10 درصد زنان به سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCO) مبتلا هستند که ممکن است همه علائم این بیماری و یا تعدادی از آن ها را دارا باشند و در مراجعه به پزشک متخصص زنان با بررسی این علائم به وجود این بیماری پی برده شود.
علائم تنبلی تخمدان
همان طور که که پیش تر ذکر شد، تخمدان پلی کیستیک علائم زیادی دارد و پزشک برای تشخیص این بیماری باید حداقل دو یا تعداد بیشتری از علائم آن را مشاهده کند. در ادامه شایعترین علائم تنبلی تخمدان شرح داده است:
- مشاهده کیست های فراوان در تخمدان در نتایج سونوگرافی
- قاعدگی (پریود) نامنظم: یکی از بارزترین و مهمترین علائم تنبلی تخمدان، سیکل نامنظم پریود است؛ در صورتی که
- چرخه قاعدگی فرد بیشتر از 35 روز باشد و در نتیجه تعداد کل قاعدگی ها در سال به کمتر از 8 بار برسد
- به تعویق افتادن قاعدگی بیشتر از 4 ماه
- قاعدگی های طولانی همراه با خونریزی های شدید (به علت ضخیم شدن دیواره رحم)
همه این موارد نشانه هایی از نامنظم بودن سیکل قاعدگی است که از نشانه های مهم تنبلی تخمدان به شمار می رود.
- افزایش هورمون های مردانه: بالا رفتن سطح هورمون های مردانه (آندروژن) سبب می شود که موهای زائد صورت و گردن افزایش پیدا کند و همچنین موهای سر نیز با الگویی مشابه مردان دچار ریزش شدید شود.
- اضافه وزن و چاقی
- تاخیر و اختلال در باروری
- چرب شدن پوست و بروز آکنه های فراوان در آن
- رشد موهای ضخیم در صورت، گردن و سینه و شکم (مشابه موهای زائد مردان)
علت تنبلی تخمدان
موارد مختلفی وجود دارد که می تواند منجر به ایجاد تعداد زیادی کیست تخمدان گردد که در نهایت تنبلی تخمدان بروز می کند؛ از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- میزان بالای هورمون انسولین: همانطور که می دانید انسولین هورمونی است که در پانکراس تولید می شود و سبب می شود که سلول های بعد از گلوکز به عنوان منبع اصلی و اولیه انرژی استفاده کنند؛ در صورتی که بدن دچار مقاوت نسبت به انسولین شود، پانکراس به تولید میزان بیشتری انسولین می پردازد و با افزایش میزان انسولین در بدن، هورمون های آندروژن افزایش یافته و تخمدان ها درگیر می شود و در نهایت تنبلی تخمدان بروز خواهد کرد.
- وراثت و دلایل ژنتیکی: تحقیقات نشان داده است که بسیاری از افرادی که در خانواده خود سابقه ابتلا به تنبلی تخمدان را داشته اند، با احتمال بیشتری درگیر این عارضه شده اند.
راه های تشخیص تخمدان پلی کیستیک
در ابتدا زمانی که فرد با مراجعه به متخصص زنان، علائم و مشکلاتی از قبیل نامنظم بودن قاعدگی، ریزش مو و یا رویش موهای زائد فراوان و در موارد مهمتر ناباروری را عنوان می کند، پزشک با دریافت شرح حال بیمار به وجود سندروم تخمدان پلی کیستیک مشکوک می شود ولی همچنان لازم است که برای اطمینان از تشخیص صحیح آزمایشات دقیق تری انجام شود.
انجام سونوگرافی رحم و تخمدان: در تصویری که از طریق سونوگرافی از رحم و تخمدان ها تهیه می شود، وضعیت تخمدان ها و وجود فولیکول ها (کیست های پر از مایع) در داخل آن ها دیده می شود.
انجام آزمایشات هورمونی: روش مهم دیگری که وجود عارضه تنبلی تخمدان را برای پزشک مشخص می کند، بررسی میزان هورمون های بدن فرد است که از طریق انجام آزمایش هورمونی، سطح هورمون های مردانه، هورمون تیروئید، هورمون های تخمدان و میزان قند خون و کلسترول و پرولاکتین بررسی خواهد شد.
عوارض ابتلا به تنبلی تخمدان
متاسفانه تنبلی تخمدان می توان مشکلات مختلفی را برای فرد مبتلا به همراه دارد از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- فشار خون بالا
- ابتلا به دیابت نوع 2
- افزایش کلسترول خون و در نتیجه آن افزایش احتمال به بیماری های قلبی و عروقی
- التهاب حاد کبدی (کبد چرب)
- افزایش خونریزی های غیر طبیعی رحم
- ناباروری
- اختلالات تنفسی در حین خواب
- افسردگی و اضطراب
- دیابت بارداری
- سرطان دیوار داخلی رحم
درمان تخمدان پلی کیستیک
در قدم اول درمان تنبلی تخمدان همانند هر بیماری دیگری لازم است که تغییرات مهم در سبک زندگی فرد اتفاق بیفتد و در مرحله بعدی درمان های دارویی در صورت لزوم توسط دکتر تجویز می شود.
- بهبود سبک زندگی: رعایت رژیم غذایی سالم و کم کالری و همچنین ورزش منظم و روزانه می تواند تا حد زیادی موجب بهبودی وضعیت فرد شود.
- مصرف قرص های جلوگیری از بارداری: این قرض ها با کاهش هورمون آندروژن، سبب کاهش علائم خواهد و در واقع به کنترل بیماری کمک می کند و مضاف بر آن از ابتلا به سرطان دهانه رحم نیز پیشگری خواهد کرد.
- علاوه بر مصرف قرص های ضد بارداری، داروهایی همانند پروژسترون، مت فورمین، لترزول و داروهایی مشابه می تواند به درمان این بیماری و یا کنترل آن بسیار کمک کننده باشد.
تنبلی تخمدان و ریزش مو
همانطور که در بخش های قبلی اشاره شد، با افزایش هورمون های مردانه، رشد موهای زائد بدن و ریزش موی مردانه افزایش پیدا می کند که یکی از مهمترین نگرانی های زنان در نتیجه ابتلا به تنبلی تخمدان همین مورد است. با مراجعه به بهترین متخصص زنان و درمان و به موقع این بیماری می توانید هر چه سریعتر از ریزش موی مردانه یا آلوپسی آندروژنتیک جلوگیری نمایید.
